Welski Park Krajobrazowy – powstał w 1995 r. i zajmuje powierzchnię 24444 ha. Wraz z otulinami, na którą składają się: Obszar Chronionego Krajobrazu Słup i Obszar Chronionego Krajobrazu Dębień w całości zlokalizowany jest w obszarze funkcjonalym Zielonych Płuc Polski. Zgodnie z regionalizacją fizycznogeograficzną Polski usytuowany jest w prowincji Niż Środkowoeuropejski, w podprowincji Pojezierze Południowobałtyckie, w makroregionie Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie, w mezoregionach: Garbu Lubawskiego i Równiny Urszulewskiej, zaś zgodnie z podziałem administracyjnym naszego kraju usytuowany jest w województwie warmińsko–mazurskim, na terenie dwóch powiatów: działdowskiego (gmina Lidzbark, gmina Płośnica i gmina Rybno) i nowomiejskiego (gmina Grodziczno). Siedzibą WPK jest Jeleń. Rzeźba terenu WPK zawdzięcza swój wygląd działalności lądolodu i wód lodowcowych ostatniego zlodowacenia Wisły. Głównym jej elementem są równiny sandrowe, wysoczyzny morenowe, formy kemowe oraz rynny subglacjalne. Warto zauważyć, że na terenie WPK wyraźnie zaznaczają się wąskie, długie i głębokie, często z wyraźnymi progami i przegłębieniami rynny jezior: Rumian, Tarczyńskiego, Grądy, Lidzbarskiego i Kiełpińskiego. Pod względem krajobrazowym formy te należą do najbardziej wartościowych i atrakcyjnych. Jednostką geomorfologiczną zaznaczającą się w krajobrazie jest dolina rzeki Wel, będąca formą o zróżnicowanym przebiegu, wyglądzie i genezie. W pokrywie glebowej dominują gleby autogeniczne (brunatnoziemne i bielicoziemne), zajmujące ok. 75% powierzchni parku oraz gleby semihydrogeniczne (czarne ziemie) i hydrogeniczne (torfowe, torfowo-murszowe, torfowo-mułowe i murszaste). Istotnym elementem przyrodniczym WPK są jeziora polodowcowe, głównie typu rynnowego, najczęściej długie, wąskie, o stromych brzegach, znacznych głębokościach i niewyrównanym dnie, układające się w ciągi połączone ciekami. Należy przy tym zaznaczyć, że większość jezior leży w ciągu rzeki Wel. Największe z nich to: Rumian, Tarczyńskie i Grądy. Jeziora WPK zalicza się w większości do zbiorników  eutroficznych (bogatych w substancje odżywcze). Ich strefę przybrzeżną cechuje strefowy układ roślinności wodnej i szuwarowej: o liściach zanurzonych, o liściach pływających, szuwary właściwe, turzycowiska. Zbiornikami eutroficznymi są jeziora: Rumian, Tarczyńskie, Grądy i Zarybinek. Do zbiorników mezotroficznych, o wodach płytkich i przezroczystych, dnach pokrytych podwodnymi łąkami ramienic i szerokim pasie szuwarów zalicza się jeziora: Gronowskie i Neliwa. Interesującym typem są zbiorniki bezodpływowe–dystroficzne, o brunatnej lub prawie czarnej barwie spowodowanej dużą zawartością związków humusowych, dużej kwasowości, a przez to specyficznej florze i faunie. Zarastają bowiem płem, w którym dominują mchy torfowce, tworzące trzęsawisko, zarastane później borem bagiennym. Takimi są jeziorka na Bagnach Jeleńskich i bagnie Okoninek. Bardzo ważnym elementem hydrograficznym i zarazem krajobrazotwórczym WPK są tereny podmokłe, czyli mokradła, bagna i trzęsawiska, których powierzchnię szacuje się na około 500 ha. Przestrzennie związane są one z dolinami rzecznymi, rynnami jeziornymi i obniżeniami bezodpływowymi. Najbardziej zwarte kompleksy bagien i mokradeł występują w obniżeniu rzeki Murawki, w dolinie Welu, w rejonie miejscowości Jeleń, Koszelewy i Koszelewki oraz Kowaliki. Największą liczbę źródeł można natomiast zaobserwować w rejonie Tarczyn i miejscowości Trzcin oraz w dolinie Welu niedaleko Piekiełka. Przepływająca centralnie przez obszar WPK rzeka Wel to największy lewobrzeżny dopływ Drwęcy o długości ok. 95,8 km, licząc od wypływu z jeziora Dąbrowa Mała. Rzeka ma dość zmienny kierunek biegu. Od źródeł do Ciborza płynie w kierunku południowo–zachodnim, po czym gwałtownie zmienia bieg na północno–zachodni. W okolicy Bratiana wpada do Drwęcy. Na teren WPK wpływa w rejonie Szczuplin, po drodze przepływa przez dziesięć jezior, do których należą: Dąbrowa Wielka, Dąbrowa Mała, Pancer, Rumian, Zarybinek, Tarczyńskie, Grądy, Zakrocz, Lidzbarskie i Fabryczne, a wypływa niedaleko Lorek rozdzielona na dwa koryta, z których lewe nazwane jest Bałwanką–Młynówką. Bezpośrednimi dopływami rzeki są: Struga Grzybińska i Żabińska, Murawka, Płośniczanka, Rynkówka, Katlewka i Wólka, zaś pośrednimi: Struga Rumiańska i Zwórznianka. Rzeźba doliny Welu jest wynikiem działania procesów związanych z działalnością lądolodu skandynawskiego fazy poznańskiej. Dolina przebiega głównie przez rozległe równiny sandrowe i płaty wysoczyzny morenowej. Składa się ona z kilku odcinków, zróżnicowanych pod względem morfologicznym: dwa odcinki rynnowe (od jeziora Dąbrowa Mała i Rumian oraz od Lidzbarka do m. Kaczek), dwa sandrowe (od rynny jeziora Rumian do rynny jeziora Tarczyńskiego oraz od jeziora Grądy do Ciorza), erozyjny (od Ciborza do Lidzbarka) i ujściowy (od m. Kaczek do ujścia Welu do Drwęcy k. Bratiana). Najbardziej atrakcyjnym krajobrazowo odcinkiem jest tzw. „przełomowy” na północ od Lidzbarka w stronę m. Trzcin. Na tym odcinku Wel przybiera charakter rzeki górskiej z kamienistym dnem, o spadku ok. 4‰. Decydujący wpływ na bogactwo flory i na rozmaitość zbiorowisk roślinnych w WPK ma zróżnicowana rzeźba terenu, różnorodność gleb, lokalne warunki klimatyczne, zbiorniki wodne oraz działalność gospodarcza ludzi. Na obszarze parku występuje co najmniej osiemset roślin naczyniowych. Kręgowce należą do najlepiej rozpoznanych grup zwierząt w parku i są w 80% objęte  ochroną gatunkową. Odnotowano tu czterdzieści gatunków ryb, trzynaście gatunków płazów, pięć gatunków gadów, dwieście gatunków ptaków, czterdzieści siedem gatunków ssaków. Cztery najcenniejsze fragmenty WPK zostały objęte ochroną rezerwatową. Są to rezerwaty: Bagno Koziana, Ostrów Tarczyński, Jezioro Neliwa i Piekiełko. Pierwszy z nich, Bagno Koziana, o powierzchni 54,85 ha, położony jest na terenie gruntów wsi Jeleń, w gminie Lidzbark. Drugi, Ostrów Tarczyński, o powierzchni 106,98 ha,  obejmujący teren między dwoma jeziorami: Grądy i Tarczyńskim, z dojściem od strony południowej. Trzeci, czyli Jezioro Neliwa, o powierzchni 16,5 ha, położony w gminie Rybno. Czwarty, o nazwie Piekiełko, o powierzchni 60 ha, położony na terenie gminy Grodziczno, pomiędzy Chełstami i Trzcinem. Dzięki niedostępności tych miejsc dla gospodarki człowieka zachowała się na stromych zboczach naturalna roślinność leśna, głównie grądy zboczowe. Pomnikami przyrody znajdującymi się na terenie WPK są w większości pojedyncze drzewa, np. lipa drobnolistna w Rybnie, Tuczkach, Koszelewkach Rumianie i Kostkowie, dąb szypułkowy w Kostkowie i Koszelewkach, topola osika w Rybnie, sosna zwyczajna w Kostkowie, grusza pospolita w Wąpiersku, jałowiec pospolity w Tarczynach.  Ponadto w WPK znajdują się dwie niezwykle ciekawe aleje pomnikowe. Pierwsza, głównie lipowo-klonowa tworzy ciąg spacerowy nad jeziorem Lidzbarskim w Lidzbarku, natomiast druga usytuowana jest wzdłuż drogi biegnącej do Prętek niedaleko Turzy Małej. Siedziba: Jeleń 84.