Pomnik poświęcony ofiarom dwóch totalitaryzmów w Działdowie - wrzesień 2022 (BP)27 maja 1942 r. – zostali zamordowani
a) w Lesie Sękocińskim:
- urodzony w 1904 r. Franciszek Frańczak, porucznik rezerwy WP, sędzia sądu w Działdowie. Uczestnik kampanii wrześniowej. W 1942 r. aresztowany przez Niemców w Warszawie i osadzony na Pawiaku. Zamordowany wraz z 222 innymi więźniami.
- urodzony 24 lutego 1897 r. Józef Ratajczak. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Jako dowódca I batalionu 15 pp. w stopniu majora bronił Twierdzy Modlin. Po upadku twierdzy został skierowany do obozu jenieckiego Gefangenenlager Soldau-Illowo-Mlawa w Działdowie i przebywał w nim do października 1939 r. W czasie okupacji niemieckiej działał w szeregach Związku Walki Zbrojnej, pełniąc funkcję komendanta Okręgu Pomorze. 24 listopada 1940 r. aresztowany przez Gestapo w Warszawie i osadzony na Pawiaku.
b) w KL Auschwitz:
- urodzony 20 października 1914 r. w Warszawie Tadeusz Szymański. 5 grudnia 1940 r. aresztowany przez Niemców pod zarzutem podejrzenia o antyniemieckie wypowiedzi i osadzony w więzieniu sądowym w Pułtusku. Stąd przewieziony do KL Soldau, a następnie do KL Auschwitz, gdzie przebywał do śmierci.
Obóz Soldau - październik 2022 (BP)