31 maja 1939 r. – uformowany został w Działdowie Batalion Obrony Narodowej „Mazury I”, ew. I Mazurski Batalion Obrony Narodowej, pododdział piechoty Wojska Polskiego wchodzący w skład Warszawskiej Brygady ON pod dowództwem pułkownika Jozefa Sas-Hoszowskiego. Dowódcą batalionu został kpt. Kazimierz Mordzewski, pełniący również obowiązki komendanta Obwodu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (szczebel pułku) w Działdowie. Batalion liczył 702 żołnierzy, a na jego wyposażeniu znajdowało się 70 koni, 6 ciężkich karabinów maszynowych, 30 ręcznych karabinów maszynowych i 1 moździerz. Dowództwo batalionu mieściło się w gmachu Muzeum Mazurskiego, a koszary w Szkole Rzemieślniczej. Dwie pierwsze kompanie stacjonowały w Działdowie, zaś trzecia kompania w Lidzbarku. Pod względem gospodarczym batalion podlegał III batalionowi 32 pułku piechoty (przemianowanego na 5 batalion strzelców w trakcie przygotowań wojennych). 8 sierpnia 1939 r. batalion przeszedł pod rozkazy dowódcy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii gen. Władysława Andersa, wchodzącej w skład Armii „Modlin” dowodzonej przez gen. Emila Krukowicza-Przedrzymirskiego. W momencie wybuchu wojny 1 kompania dowodzona przez kpt. Stanisława Klementowskiego znajdowała się na pozycjach obronnych na północny zachód od Działdowa w rozwidleniu torów kolejowych z siedzibą dowództwa w majątku Baranowka, 2 kompania dowodzona przez por. Szczepana Kochanowskiego przebywała w rejonie Kisin za Działdówką, natomiast 3 kompania dowodzona przez por. Bolesława Pałczyńskiego rozlokowana została w okolicach rzeki Wel i jeziora Lidzbarskiego. 2 września batalion w sile dwóch kompanii (trzecia pozostawała w dyspozycji gen. Władysława Andersa i wycofywała się w kierunku Sierpca) wszedł w skład 20 Dywizji Piechoty dowodzonej przez płk. Wilhelma Andrzeja Lawicz-Liszkę. 3 września batalion został przesunięty z Kęczewa do Szydłowa, a następnie zajął miejscowości Stawogóra Stara i Stawogóra Nowa. Rozkazem dowódcy Armii „Modlin” batalion wszedł w skład Oddziału Wydzielonego 20 DP pod dowództwem mjra Kazimierza Zuskego. 4 września batalion starł się z wojskami niemieckimi między Nową Wsią a Szydłówkiem, a w następnych dniach m. in. pod Młodziszynem. 8 września batalion, do którego dołączyła 3 kompania cofająca się z Nowogrodzką Brygadą Kawalerii, został rozlokowany w Poniatowie, przygotowując się do obrony linii Bugo-Narew. Po przegranej bitwie na linii Topolina–Poniatów-Wieliszew (13 września), w której poległo ok. 300 żołnierzy, ocalała część batalionu udała się w kierunku Warszawy. Tam działdowski batalion został przemianowany na I Kombinowany Batalion I Kompanii ON, pozostając pod dowództwem kpt. Kazimierza Mordzewskiego i walczył do 30 września 1939 r. w obronie południowego odcinka Pragi.